کتاب ریگ روان نوشته استیو تولتز است. احتمالاً هر کتابخوانی نام این نویسنده را با اثر معروف دیگرش، کتاب جز از کل به یاد می‌آورد. جز از کل رمانی است که با وجود حجم زیاد، خوانندگان بسیاری را به خود جلب کرد. استیو تولتز آنقدر سریع و طوفانی در ایران به شهرت رسید که پیمان خاکسار مترجم رمان جز از کل تصمیم گرفت کتاب ریگ روان را هم ترجمه کند. این کتاب از سوی نشر چشمه و در چهارصد و چهل صفحه به چاپ رسیده است. با این همه ترجمه دیگری از آن نیز موجود است. این کتاب با عنوان شن روان و ترجمه عبدالله جمنی از سوی نشر آوای مکتوب راهی بازار نشر شده است.
اگر با قلم جذاب و پرکشش استیو تولتز آشنا باشید، خرید کتاب ریگ روان برایتان تصمیم سختی نیست. بسیاری از خوانندگان جز از کل به محض انتشار این کتاب، یک نسخه از آن را تهیه کرده‌اند. با این حال اگر هنوز با حال و هوای کتابهای استیو تولتز آشنا نیستید و دوست دارید بدانید این رمان درباره چیست و چرا اینقدر بین خوانندگان ایران و جهان محبوبیت دارد، بهتر است این مطلب را تا آخر مطالعه کنید:
کتاب ریگ روان درباره چیست؟
رمان ریگ روان دو شخصیت اصلی به نام‌های آلدو و لیام دارد. این دو شخصیت سالهاست با هم رفاقت دارند و از جنبه‌های مختلفی هم به یکدیگر شبیه‌اند. شاید بشود گفت یکی از نقاط اشتراک آلدو و لیام بدبخت و بیچاره بودن آنهاست. با این حال هر کدام از این دو شخصیت زندگی و ماجراهای خود را دارند. لیام افسر پلیسی است که شیفته نویسندگی‌ست. علاقه او به نوشتن باعث می‌شود که به فکر نوشتن کتابی درباره دوستش آلدو بیفتد.
آلدو هم کارآفرینی است که برخلاف تصور خیلی از ما درباره کارآفرین‌ها زندگی‌اش هیجان‌انگیز و مملو از انواع موفقیت‌ها و دستاوردهای شغلی نیست. او از آن کارآفرین‌ها نیست که کت و شلوار تمیز و مرتب می‌پوشند و در حالی که مشغول مرتب کردن گره کراواتشان هستند با دندان‌هایی تمیز و درخشان رو به دوربین لبخند می‌زنند. آلدو از آن کارآفرین‌های خیلی بدشانسی است که احساس می‌کند بدشانسی و بیچارگی با او به دنیا آمده و با او از دنیا خواهد رفت!
ویژگی مهم این کتاب در کنار داستانی که دارد، زبان طنزآلود و جذابی است که استیو تولتز برای روایت داستان از آن بهره برده است. استیو تولتز با بهره‌گیری از نقل‌قول و زندگی و شخصیت بسیاری از بزرگان ادبی تلاش کرده تا داستانش را برای مخاطبان ادبیات داستانی نیز لذت‌بخش‌تر کند. شاید بتوان گفت خواندن این کتاب شبیه رفتن به سفری است که شما در آن هم از مسیر لذت می‌برید و هم از مقصد. چرا که استیو تولتز قلم توانایی دارد و شما در کنار گره‌گشایی از داستان کتاب، از خواندن تک تک جملات آن هم بسیار لذت می‌برید.
نگاه فلسفی به زندگی در رمان ریگ روان
استیو تولتز نویسنده‌ای است که در زمانه ما زندگی می‌کند. بنابراین دغدغه‌های او و آنچه افکارش را به خود درگیر می‌کند برای خوانندگان چندان دور و عجیب نیست. شاید اگر رمان‌های کلاسیک را بخوانید باز هم بتوانید دغدغه‌های مشابه با مسائل امروزی را بینشان پیدا کنید؛ اما تفاوت استیو تولتز این است که به شکل ملموس‌تری اوضاع و احوال امروزی ما را بررسی و تحلیل می‌کند. او از تأثیرات مصرف‌گرایی، روانشناسی زرد و تلاش‌های بی‌وقفه آدم‌ها برای رسیدن به اهدافی که اثر مشخصی در رشد فردیشان ندارد، باخبر است. استیو تولتز با نگاه دقیق و موشکافانه خود این اوضاع را دیده و در رمان خود منعکس کرده است.
بنابراین خوانندگان می‌توانند بازتاب این نگاه را در وقایع و اتفاقات و حتی دیالوگها و طرز فکر شخصیت‌های رمان ریگ روان ببینند. شاید قسمتی از طنز تلخ رمان هم ملموس بودن طعنه‌ها و کنایه‌هایی باشد که استیو تولتز با واسطه و از زبان شخصیت‌هایش بیان می‌کند. این گوشه و کنایه‌ها برای ما که در همین قرن زندگی می‌کنیم و شاهد وضعیت جهان هستیم، کاملاً آشنا و قابل درک است.
در مقدمه کتاب ریگ روان آمده است:
«ریگ روان پرتره‌ای سیاه است از زیست قرن بیست و یکمی با تمام ریاکاری و بی‌معنایی‌اش. انسان‌هایی را به تصور می‌کشد که انگار تنها منظور تکاملی‌شان کسب درآمد و موفقیت تعریف شده توسط جامعه مصرفی است و هر کسی هم مقصودی متفاوت داشته باشد یا به موفقیت دست پیدا نکند، محکوم به فناست. تولتز در این کتاب جامعه‌ای را به تصویر می‌کشد که علی‌رغم ظاهر پرنشاط و کارایش به شدت افسرده حال است.»
رمان ریگ روان برای چه کسانی مناسب است؟
رمان ریگ روان را می‌توان کتابی مناسب برای تمام کتابخوان‌ها دانست. لازم نیست که کتابخوانی حرفه‌ای باشید؛ چرا که ریگ روان کتابی است که با زبانی قابل فهم نوشته شده و داستان آن نیز پیچش‌های دشواری ندارد. از سوی دیگر مخاطبان ادبیات داستانی و کسانی که انس بیشتری با کتابهای رمان دارند، از خواندن این کتاب لذت خواهند برد. شاید بتوان گفت که این کتاب از آن کتابهایی است که می‌توان آن را به هر کسی پیشنهاد داد و یا به عنوان هدیه برای هر آدمی با هر سلیقه‌ای خرید. در ضمن اگر می‌خواهید کسی را با خواندن یک کتاب به خنده بیندازید، این رمان گزینه بسیار مناسبی است.
کتابهای استیو تولتز
همان طور که پیش از این گفتیم، استیو تولتز در ایران با رمان جز از کل به شهرت رسید. رمان جز از کل امروز به چاپهای بالا رسیده و توانسته جایگاه خوبی در بین مخاطبان پیدا کند. این رمان جذاب درباره زندگی پسری است به نام جسپر دین. جسپر با پدرش مارتین دین زندگی می‌کند و دچار درگیریهای بسیاری است. افکار متعددی ذهن او را مشغول کرده‌اند و بر روی رابطه او با پدرش نیز تأثیر زیادی گذاشته‌اند. این رمان از این جهت رمان متفاوتی است که دنیای یک پدر و پسر را به شکلی کاملاً متفاوت و به دور از چهارچوب‌ها و اصول رایج و معمولی که سراغ داریم، نشان می‌دهد.
از استیو تولتز به تازگی رمان دیگری نیز منتشر شده است که این رمان هر چه بادا باد نام دارد و مثل دو کتاب قبلی توسط پیمان خاکسار ترجمه و از سوی نشر چشمه به چاپ رسیده است. از آنجایی که استیو تولتز نویسنده‌ای پرطرفدار است، ناشر کتاب توانسته این رمان را همزمان با چاپ نسخه اصلی در سراسر جهان، در ایران به انتشار برساند.